Trong khi Ontario và Alberta đã ký các biên bản ghi nhớ nhằm phá vỡ các rào cản thương mại liên tỉnh bang vào thứ Hai, một báo cáo mới cho biết thương mại tự do nội bộ có thể không phải là một lợi ích kinh tế như chính phủ liên bang đã hứa hẹn.
Báo cáo được công bố hôm thứ Hai bởi tổ chức tư vấn thiên tả Trung tâm Chính sách Thay thế Canada cho biết “các rào cản đối với thương mại, đầu tư và lưu chuyển lao động liên tỉnh bang bị phóng đại đáng kể,” và gọi các động cơ được chính phủ tuyên bố công khai cho việc tăng cường thương mại nội bộ là “phần lớn là một màn kịch chính trị.”
“Chi phí bị cáo buộc của các yếu tố gây khó khăn cho thương mại liên tỉnh bang đã bị phóng đại quá mức, vì hầu như tất cả hàng hóa, dịch vụ và dòng vốn đầu tư đều lưu thông tự do qua biên giới các tỉnh bang,” báo cáo nêu rõ.
“Luật công nhận lẫn nhau mới và việc loại bỏ các ngoại lệ chính sách quan trọng trong Hiệp định Thương mại Tự do Canada (CFTA) năm 2017 sẽ làm giảm thêm khả năng của các chính phủ trong việc bảo vệ môi trường, thúc đẩy kinh tế trong nước, tăng cường sức khỏe và an toàn tại nơi làm việc, và ngăn chặn các hành vi săn mồi chống lại người tiêu dùng,” báo cáo cũng cảnh báo.
Trong bối cảnh cuộc chiến thương mại toàn cầu đang diễn ra của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và hàng loạt thuế quan chồng chất của ông đối với hàng hóa Canada, Thủ tướng Mark Carney và chính phủ liên bang đã hứa sẽ đa dạng hóa các đối tác thương mại và loại bỏ các rào cản thương mại liên tỉnh bang để bảo vệ nền kinh tế Canada.
Dự luật C-5 của Đảng Tự Do, nhằm loại bỏ các rào cản liên bang đối với thương mại nội bộ và lưu chuyển lao động, đã được các dân biểu thông qua gần như nhất trí vào ngày 20 tháng 6, ngay trước khi Hạ viện nghỉ hè. Dự luật đã được chuyển đến Thượng viện và được thông qua vào cuối tuần sau đó.
Tổng trưởng Bộ Thương Mại Nội Địa Chrystia Freeland sau đó đã thông báo vào ngày 30 tháng 6 rằng chính phủ liên bang đang thực hiện các bước để loại bỏ các rào cản thương mại liên tỉnh bang thuộc thẩm quyền của mình, bằng cách loại bỏ tất cả 53 trường hợp miễn trừ liên bang trong CFTA.
Trong khi đó, chính phủ liên bang trước đây đã trích dẫn các nghiên cứu cụ thể là một nghiên cứu năm 2019 từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho rằng việc loại bỏ tất cả các rào cản thương mại nội bộ có thể mang lại 200 tỷ đô la cho nền kinh tế.
Tuy nhiên, báo cáo hôm thứ Hai của Trung tâm Chính sách Thay thế Canada đang tranh cãi về con số đó.
“Chương trình nghị sự thương mại nội bộ này không giúp ích gì nhiều trong việc bù đắp những tổn thất kinh tế lớn do thuế quan của Trump gây ra, như đã được chính phủ liên bang và một số chính quyền cấp tỉnh bang hứa hẹn,” báo cáo nêu rõ. “Hoàn toàn ngược lại.”
“Trong khi bất kỳ lợi ích nào cũng chỉ giới hạn ở một nhóm nhỏ của nền kinh tế, chi phí thực sự là chúng khiến cả chính phủ liên bang và cấp tỉnh bang có ít công cụ hơn để điều hướng sự bất ổn kinh tế và môi trường phía trước,” báo cáo cũng cho biết.
Trong một cuộc phỏng vấn với chương trình CTV Question Period vào tháng trước, khi bị người dẫn chương trình Vassy Kapelos hỏi dồn nhiều lần về con số 200 tỷ đô la, bà Freeland đã thừa nhận rằng có “những ước tính khác nhau” từ các nhà kinh tế về số tiền mà một thỏa thuận thương mại tự do toàn Canada có thể tạo ra.
“Đối với tôi, cuối cùng thì chúng ta không biết chắc chắn, nhưng mọi người đều đồng ý rằng đây sẽ là một điều tốt,” bà Freeland nói, và chỉ ra một cuộc họp bàn tròn mà bà đã tổ chức với các nhà kinh tế hàng đầu vào tuần trước. “Nó sẽ làm cho nền kinh tế của chúng ta mạnh hơn. Nó sẽ làm cho chúng ta giàu có hơn vào thời điểm các doanh nghiệp Canada đang gặp khó khăn trong việc xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ.”
Một số tỉnh bang đã tự mình hành động để loại bỏ một số rào cản thương mại nội bộ bằng cách ký kết các thỏa thuận và biên bản ghi nhớ để làm điều đó.
Ví dụ, thỏa thuận hôm thứ Hai giữa Ontario và Alberta sẽ chứng kiến Alberta ưu tiên các loại xe được sản xuất tại Canada cho đội xe của chính phủ, trong khi Ontario đã đồng ý mua thêm đồ uống có cồn từ Alberta.
Ủy ban về thương mại nội bộ bao gồm các bộ trưởng và thủ hiến cấp tỉnh bang đại diện cho tất cả các tỉnh bang và vùng lãnh thổ của Canada cũng sẽ họp tại Thành phố Quebec trong tuần này. Các thành viên dự kiến sẽ trình bày bất kỳ tiến bộ nào mà các khu vực pháp lý riêng lẻ đã đạt được để loại bỏ các ngoại lệ của riêng họ theo hiệp định thương mại.
