Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố ý định công nhận chính phủ Palestine của Canada sẽ khiến việc đàm phán thỏa thuận thương mại giữa hai nước trở nên “rất khó khăn”.
“Thật không ngờ! Canada vừa tuyên bố ủng hộ quyền thành lập chính phủ của Palestine. Điều này sẽ khiến chúng tôi rất khó có thể ký kết thỏa thuận thương mại với họ,” Trump viết trên nền tảng Truth Social.
Tổng thống đăng bài này vào sáng sớm thứ Năm, chỉ vài giờ sau khi Thủ tướng Mark Carney thông báo Canada dự định công nhận quyền thành lập chính phủ Palestine tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào tháng 9.
Tuy nhiên, sự công nhận này có điều kiện, Carney cho biết vào tối thứ Tư.
“Ý định này dựa trên cam kết cải cách cần thiết của Chính quyền Palestine, bao gồm những cam kết của Tổng thống Chính quyền Palestine Mahmoud Abbas về việc cải cách căn bản hệ thống quản trị, tổ chức bầu cử tổng quát năm 2026 mà Hamas không được tham gia, và phi quân sự hóa chính phủ Palestine,” Carney nói.
Cả Israel và Hoa Kỳ, đồng minh thân thiết nhất của Israel đều bác bỏ tuyên bố của Carney.
Văn phòng Thủ tướng cho biết Carney đã “tái khẳng định cam kết của Canada đối với giải pháp hai chính phủ” trong cuộc điện đàm với Abbas, đồng thời thông báo các điều kiện để Canada công nhận quyền thành lập chính phủ Palestine.
“Thủ tướng Carney hoan nghênh cam kết cải cách của Tổng thống Abbas,” thông cáo cho biết.
Trong phát biểu hôm thứ Tư, Carney nói rằng những hành động như việc Israel gia tăng định cư và hạn chế viện trợ vào Gaza đã làm suy yếu hy vọng đạt được giải pháp hai chính phủ thông qua tiến trình đàm phán.
Ông nêu những yếu tố này là một trong những cân nhắc cho quyết định công nhận quyền thành lập chính phủ Palestine của Canada.
Các hạn chế viện trợ này dường như đã nới lỏng một phần tuần trước, cho phép thực phẩm và thuốc men đến Gaza. Hôm thứ Năm, viện trợ của Canada cũng nằm trong số các gói hàng được thả xuống bằng dù.
Bộ trưởng Ngoại giao Anita Anand cho biết Jordan đang hỗ trợ thả viện trợ Canada, và đăng ảnh các pallet có dán cờ Canada.
Quyết định của Carney được đưa ra sau khi Pháp và Anh cũng cho biết sẽ công nhận chính phủ Palestine, tuy nhiên Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói sự công nhận sẽ không có điều kiện.
Tuy nhiên, Anh cho biết sự công nhận của họ sẽ diễn ra trừ khi Israel thực hiện các bước thực chất để chấm dứt “tình hình khủng khiếp” ở Gaza và đáp ứng các điều kiện khác.
Trump trước đây đã nói rằng việc công nhận quyền thành lập chính phủ Palestine sẽ là phần thưởng cho nhóm vũ trang Palestine Hamas.
“Bạn đang thưởng cho Hamas nếu làm vậy. Tôi không nghĩ họ nên được thưởng,” ông nói trên chuyên cơ Air Force One hôm thứ Ba.
Mỹ cũng áp đặt các lệnh trừng phạt hôm thứ Năm đối với các quan chức Chính quyền Palestine và thành viên Tổ chức Giải phóng Palestine, cho rằng các nhóm này đang làm suy yếu nỗ lực hòa bình.
Phát biểu của Trump hôm thứ Năm diễn ra ngay trước hạn chót 1/8 mà ông đặt ra để các nước đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ hoặc phải đối mặt với thuế quan cao hơn.
Trump dự kiến áp thuế quan 35% lên tất cả hàng hóa Canada không được bao gồm trong thỏa thuận thương mại Canada-Mỹ-Mexico (CUSMA) nếu không đạt được thỏa thuận thương mại và an ninh mới trước hạn chót.
Thủ tướng Mark Carney cho biết các cuộc đàm phán “mang tính xây dựng” với Mỹ đang tiếp tục, nhưng cảnh báo có thể không kết thúc trước 1/8.
“Đây là những cuộc đàm phán phức tạp, toàn diện và mang tính xây dựng với người Mỹ đang diễn ra,” Carney nói. “Có thể chúng sẽ không kết thúc trước ngày 1 tháng 8, nhưng chúng ta sẽ xem.”
Canada là đối tác thương mại lớn thứ hai của Mỹ sau Mexico, và là khách hàng lớn nhất của hàng xuất khẩu Mỹ. Nước này đã mua 349,4 tỉ Mỹ kim hàng hóa Mỹ năm ngoái và xuất khẩu 412,7 tỉ Mỹ kim sang Mỹ, theo dữ liệu của Cục Thống kê Mỹ.
Mỹ đã áp thuế quan 50% lên sản phẩm thép và nhôm, 25% lên ngành xe hơi, và dự định thực hiện thuế 50% lên nhập khẩu đồng từ thứ Sáu.
Tháng trước, chính phủ Carney đã hủy bỏ kế hoạch thuế dịch vụ số (Digital Services Tax – DST) nhắm vào các công ty công nghệ Mỹ sau khi Trump đột ngột hủy các cuộc đàm phán thương mại, gọi loại thuế này là “cuộc tấn công trắng trợn”.
