Do đại dịch COVID-19 toàn cầu, các hệ thống siêu thị ở Canada đã tăng cường các biện pháp làm vệ sinh và khử trùng. Nhưng việc đó hiệu quả tới đâu?
Chương trình Marketplace của đài CBC đã ghé thăm 24 siêu thị ở vùng Toronto để dùng tăm bông quét lấy mẫu từ các bề mặt có mức độ tiếp xúc nhiều: tay cầm xe đẩy hàng, mặt trước của xe đẩy hàng, ghế ngồi cho trẻ em, tay cầm giỏ hàng, tay nắm cửa tủ đông và khung bấm mã số PIN của máy đọc thẻ trả tiền.
Tổng cộng, chương trình Marketplace đã thu thập hơn 130 mẫu từ các hệ thống siêu thị lớn nhất Canada và một số công ty con của họ — Walmart, Costco, Sobeys và Freshco, Loblaws và No Frills, Metro và Food Basics.
Các mẫu sau đó đã được xét nghiệm bởi một phòng thí nghiệm vi sinh được công nhận ở Mississauga, Ontario.
Mục đích không phải là để so sánh các hệ thống siêu thị, mà để xác định bề mặt nào nói chung có nhiều vi khuẩn nhất.
Khi nghiên cứu về COVID-19 tiến triển, giới khoa học gia nói rằng các bề mặt không phải là cách chính lây truyền coronavirus chủng mới. Nhưng các bề mặt tiếp xúc nhiều vẫn có thể là cách để các loại mầm bệnh khác lây lan.
Phòng thí nghiệm này đã xét nghiệm những mẫu được lấy để tìm tổng số vi khuẩn trên mỗi bề mặt, cũng như tìm số vi khuẩn E. coli, thường là dấu hiệu của sự sạch sẽ.
Jason Tetro, một chuyên gia vi sinh, đã phân tích kết quả lấy mẫu.
Bề mặt nhiều vi khuẩn nhất
Bề mặt có nhiều vi khuẩn nhất là khung bấm mã số PIN của máy đọc thẻ trả tiền.
Các nhà sản xuất chương trình Marketplace hiếm khi thấy nhân viên siêu thị khung bấm mã số PIN giữa các lần thanh toán của các khách hàng khác nhau.
Chuyên gia Tetro nói rằng về khung bấm mã số PIN, vẫn còn cần tăng cường làm vệ sinh và khử trùng ở bề mặt đó.
Bề mặt có số lượng vi khuẩn cao thứ nhì là tay cầm giỏ hàng.
Đồng hạng ba là tay nắm cửa tủ đông và mặt trước của xe đẩy hàng — phần bạn sẽ nắm lấy nếu bạn định kéo xe về phía mình.
Tuy một số bề mặt có nhiều vi khuẩn hơn những bề mặt khác, một số nhà vi sinh học mà chương trình Marketplace hỏi chuyện, trong đó có Jeff Farber tại Đại học Guelph, lưu ý rằng không phải tất cả vi khuẩn đều có hại, và đôi khi số lượng vi khuẩn thấp vẫn có thể đáng lo ngại nếu nó chứa nhiều vi khuẩn nguy hiểm hơn.
Bề mặt sạch nhất ở siêu thị là tay cầm xe đẩy hàng.
“Tôi thực sự bị sốc khi thấy đó là [số lượng vi khuẩn] thấp nhất, bởi vì nó lẽ ra phải là cao nhất,” chuyên gia Tetro nói. Trước đây, ông đã lấy mẫu từ các xe đẩy hàng ở siêu thị và nhận thấy chúng có số lượng vi khuẩn cao và có dấu vết của E.coli — nhưng lần này thì không.
Alexandra Calle, một giáo sư trợ lý môn vi sinh học tại Đại học Công nghệ Texas, cũng đã lấy mẫu từ các xe đẩy hàng và cũng ngạc nhiên về số lượng vi khuẩn thấp được tìm thấy trong thử nghiệm này.
Có gì thay đổi? Theo Tetro và Calle, có vẻ như các quy tắc tăng cường làm vệ sinh mà các siêu thị đã áp dụng ở bề mặt này đang phát huy tác dụng.
Phần lớn các xe đẩy hàng được các nhà sản xuất chương trình Marketplace lấy mẫu vừa được nhân viên xịt và lau hoặc được chọn từ một dãy xe có biển báo cho biết chúng vừa mới được làm vệ sinh. Theo quan sát của các nhà sản xuất chương trình, hầu hết các xe đẩy hàng được làm vệ sinh thường xuyên sau mỗi lần sử dụng.
Bề mặt sạch sẽ thứ nhì là ghế trẻ em. Chuyên gia Tetro nghĩ rằng có thể là do ghế ngồi trẻ em được xịt một số chất khử trùng nhắm vào tay cầm của xe đẩy hàng.
Các giải pháp khử trùng
Không có bề mặt nào được chương trình Marketplace quét lấy mẫu có vi khuẩn E. coli, một loại coli dạng phân thường có trong đường tiêu hóa.
Khi E. coli được tìm thấy trên các bề mặt tiếp xúc nhiều, đó là dấu hiệu cho thấy rằng người chạm vào bề mặt đó lần cuối đã không rửa tay đúng cách, có thể là sau khi sử dụng toilet.
Theo chuyên gia Tetro và các nhà vi sinh học khác mà chương trình Marketplace đã hỏi chuyện, việc không tìm thấy vi khuẩn E. coli trên bất kỳ bề mặt nào được quét lấy mẫu là một dấu hiệu khác cho thấy các quy trình làm vệ sinh và rửa tay đúng cách — hoặc ít nhất là thoa thuốc khử trùng tay khi vào siêu thị — đang có tác dụng.
“Thuốc khử trùng tay, như tất cả chúng ta đều biết, rất hữu dụng để loại bỏ vi khuẩn E. coli,” chuyên gia Tetro nói.
Mặc dù các siêu thị đã tăng cường các biện pháp làm vệ sinh, chuyên gia Tetro nói rằng người mua hàng có thể làm thêm nhiều biện pháp khác để bảo đảm vệ sinh. Ông đưa ra một vài lời khuyên như sau.
Khi trả tiền ở siêu thị, bạn nên sử dụng tính năng ‘tap’ (vỗ/gõ) thẻ nếu có. (Hồi tháng 4, Mastercard và Visa đã tăng hạn mức ‘tap’ cho tất cả các giao dịch thẻ tín dụng từ $100 lên $250 để giúp tăng số lượng các khoản thanh toán không tiếp xúc.)
Khi làm sạch các bề mặt, hãy nhớ rằng chất tẩy rửa và chất khử trùng cần thời gian để phát huy tác dụng. Đây được gọi là thời gian tiếp xúc và nó khác nhau tùy thuộc vào sản phẩm vệ sinh.
Theo Tetro, một cách phổ biến để vi khuẩn lây lan là qua tay của chúng ta.
“Bạn phải biết rằng bạn chạm vào mặt mình khoảng 16 lần mỗi giờ,” ông nói. “Ta không thể cưỡng được, chuyện đó là tự nhiên của con người.”
Ông đề nghị dùng thuốc chất khử trùng tay có cồn, từ 62% đến 70% ethanol hoặc cồn trong 15 giây làm ướt tay của bạn.
Nguồn: CBC, 31/10/2020.
