Trong khi cơ quan lập pháp Ontario đang xem xét một dự luật nhằm trao cho các hội đồng thành phố quyền bãi nhiệm các thành viên có hành vi sai trái và phi đạo đức, một số nhà phê bình cho rằng dự luật được đề xuất có những thiếu sót nghiêm trọng cần phải được giải quyết để bảo đảm trách nhiệm giải trình.
Dự luật của chính quyền Đảng Bảo Thủ Cấp tiến nhằm mục đích tiêu chuẩn hóa các bộ quy tắc ứng xử của chính quyền địa phương và trao cho các hội đồng quyền bỏ phiếu bãi nhiệm một nghị viên thành phố đã vi phạm quy tắc.
Trong nhiều năm, các chính quyền địa phương đã lên tiếng về sự cần thiết phải cập nhật luật pháp để đối phó với các nghị viên thành phố có vấn đề.
Theo các quy tắc hiện hành, các chính quyền địa phương tự thiết lập bộ quy tắc ứng xử và bổ nhiệm một ủy viên liêm chính, ông John Mascarin, một đối tác tại công ty luật Aird & Berlis ở Toronto chuyên về luật thành phố, cho biết.
Ông Mascarin là một trong những người dân đã nêu lên mối quan ngại của mình về dự luật được đề xuất trong các buổi tham vấn của tỉnh bang vào tháng trước. Ông giải thích rằng nếu một nghị viên thành phố bị đơn buộc vi phạm quy tắc theo hệ thống hiện tại, ủy viên liêm chính của thành phố sẽ điều tra và cung cấp một báo cáo cho hội đồng, sau đó hội đồng có thể bỏ phiếu cho một trong hai hình phạt có thể có: khiển trách hoặc đình chỉ lương lên đến 90 ngày.
Những thay đổi được đề xuất sẽ cho phép ủy viên thành phố đề nghị bãi nhiệm một nghị viên thành phố lên ủy viên liêm chính cấp tỉnh bang, người sau đó có thể thực hiện đánh giá của riêng mình và có khả năng đưa ra khuyến nghị tương tự. Việc bãi nhiệm sau đó sẽ yêu cầu một cuộc bỏ phiếu nhất trí của các thành viên khác trong hội đồng – một bước mà ông Mascarin gọi là “có lỗ hổng nghiêm trọng.”
Nghị viên thành phố bị đề nghị bãi nhiệm sẽ chỉ cần tìm một người “sẽ đứng về phía họ để giữ ghế của mình,” ông Mascarin nói.
“Theo quan điểm của tôi, tôi nghi ngờ rằng sẽ không có ai bị bãi nhiệm theo đề xuất này nếu nó trở thành luật,” ông nói.
Dự luật được đề xuất được đưa ra sau nhiều năm các chính quyền địa phương kêu gọi những thay đổi như vậy để giải quyết vấn đề quấy rối tại nơi làm việc và cho phép các hình phạt nghiêm khắc hơn. Hiệp hội các Đô thị Ontario cho biết trong bản đệ trình tham vấn dự luật rằng họ ủng hộ biện pháp này nhưng đề nghị yêu cầu bỏ phiếu nhất trí nên được thay đổi thành đa số tuyệt đối (supermajority) và cần có một loạt các lựa chọn kỷ luật khác ngoài việc bãi nhiệm.
Thị trưởng Pickering, ông Kevin Ashe, là một người ủng hộ nổi bật cho dự luật sau khi một thành viên trong hội đồng của ông vướng vào các cáo buộc sai phạm và bị đình chỉ lương nhiều lần, mỗi lần 90 ngày.
Cuộc xung đột tại phía đông thành phố Toronto bắt đầu hơn một năm trước liên quan đến nhiều khiếu nại chống lại Nghị viên thành phố Lisa Robinson, bao gồm các cáo buộc kỳ thị người đồng tính, phân biệt chủng tộc và việc bà liên tục xuất hiện trên các nền tảng truyền thông cánh hữu.
Bà Robinson, người đã phủ nhận các cáo buộc chống lại mình, đã nói với một buổi tham vấn của ủy ban vào tháng 7 rằng mặc dù một số phần của dự luật được đề xuất là cần thiết và đã quá muộn, nhưng nó thiếu một quy trình kháng cáo và một người phân xử độc lập.
Phát biểu tại cùng buổi tham vấn, ông Ashe đã yêu cầu ủy ban xem xét đẩy nhanh quy trình và bổ sung các hình thức xử phạt khác, đồng thời đề xuất một quyết định tư pháp độc lập.
“Tôi rất hy vọng rằng dự luật sẽ được thông qua để có cơ hội cho các cấp độ giám sát cao hơn, khả năng xử phạt lớn hơn và cuối cùng là khả năng áp dụng hình phạt cao nhất, đó là bãi nhiệm một nghị viên thành phố,” ông Ashe nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại vào tháng trước.
Đồng sáng lập Tổ chức Theo dõi Dân chủ (Democracy Watch), ông Duff Conacher, cho biết dự luật này “chỉ là vài bước đi nhỏ đúng hướng” vì nó sẽ duy trì hệ thống hiện tại của tỉnh bang là để các chính quyền địa phương tự bổ nhiệm ủy viên liêm chính của mình, điều mà ông gọi là bản thân nó đã “đầy rẫy xung đột lợi ích.”
Ông Conacher đề nghị rằng ủy viên liêm chính cấp tỉnh bang nên được giao nhiệm vụ điều tra các khiếu nại đối với các nghị viên thành phố địa phương và áp đặt các hình phạt, tương tự như cách ủy viên quyền riêng tư cấp tỉnh bang giám sát các luật về thông tin của thành phố.
“Khi bạn để các đảng cấp tỉnh bang lựa chọn cơ quan giám sát cho các chính quyền địa phương, thì bạn sẽ có sự tách biệt đó, nơi không có chính trị gia địa phương nào tham gia vào việc lựa chọn,” ông Conacher nói trong một cuộc phỏng vấn.
“Các chính trị gia không bao giờ nên phán xét các chính trị gia khác dưới bất kỳ hình thức nào vì họ không đủ tư cách để làm điều đó do những thành kiến chính trị của họ.”
Ông Conacher nói thêm rằng một phương pháp giải trình trách nhiệm khác có thể là chuyển các khiếu nại đến một thẩm phán để bảo đảm các quyết định được đưa ra độc lập với các quan chức thành phố, một biện pháp mà ông Mascarin cho biết ông ủng hộ.
Bà Natasha Salonen, thị trưởng của Thị trấn Wilmot gần Kitchener, hoan nghênh nỗ lực của tỉnh bang nhằm tăng cường trách nhiệm giải trình nhưng cho biết có rất ít sự hỗ trợ dành cho các quan chức được bầu bị ảnh hưởng bởi hành vi sai trái của đồng nghiệp.
Bà đã nói với ủy ban tham vấn rằng bà muốn thấy một hệ thống nhân sự cho các chính quyền địa phương, có thể thông qua thanh tra viên của Ontario hoặc ủy ban dịch vụ công, có thể giúp giải quyết các khiếu nại như vậy.
“Việc thông qua các dự luật và luật pháp như thế này giúp bảo đảm có trách nhiệm giải trình và sự văn minh cho những người đang tranh cử để đại diện cho tiếng nói của chúng ta trong đất nước,” bà Salonen nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại.
Bà Salonen lưu ý rằng việc lật ngược lá phiếu của công chúng bằng cách bãi nhiệm một người nào đó không nên được xem nhẹ, và nhấn mạnh sự cần thiết của các cuộc điều tra kỹ lưỡng và các biện pháp hỗ trợ khi có cáo buộc về hành vi sai trái.
Chức vụ công “là nơi để phục vụ chứ không phải là nơi để chịu đựng,” bà nói.
Bà nói thêm rằng lãnh vực chính trị hiện nay đã khác xa so với thời điểm các quy tắc thành phố hiện hành được ban hành hơn 20 năm trước, và có nhiều sự phân cực và tranh luận công khai hơn trong chính trị địa phương.
“Tôi nghĩ rằng điều này nhấn mạnh rằng Ontario có thể đi đầu làm gương bằng cách tuyên bố rằng hành vi ứng xử là quan trọng,” bà nói. “Sự tôn trọng là không thể thương lượng.”
