Xây dựng nhà cửa ở Canada đã không theo kịp tốc độ tăng trưởng dân số kể từ đầu những năm 1970.
Nhưng nếu không dựa trên thống kê và chứng cứ mà nhận thức rằng nguồn cung nhà ở không đủ là nguyên nhân chính khiến giá địa ốc trở nên tồi tệ hơn là một sai lầm, điều khiến Thủ tướng Justin Trudeau đang đổ lỗi cho các nhà đầu tư đã góp phần gây ra cuộc khủng hoảng.
Thủ tướng Trudeau tin rằng ngành địa ốc đã bị các nhà đầu tư và tập đoàn lớn biến thành hàng hóa, xử dụng “nhà như một phương tiện đầu tư – thay vì các gia đình xử dụng chúng làm nơi sinh sống, phát triển cuộc sống và xây dựng công bằng cho tương lai của họ”.
Những bình luận của thủ tướng, phản ánh sự hiểu biết của ông về cuộc khủng hoảng địa ốc, sẽ khiến người dân Canada hoảng loạn hơn, đặc biệt là những người đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng vì không có hoặc không đủ khả năng để mua nhà. Tập đoàn Nhà ở và Thế chấp Canada (CMHC) do cơ quan chính phủ liên bang quản lý, tin rằng 5,8 triệu ngôi nhà phải được xây dựng vào năm 2030 để khôi phục lại giá nhà khiến ai cũng có thể mua được hay còn gọi là khả năng chi trả. CMHC ước tính thêm, khá thận trọng, rằng công trình xây dựng này sẽ cần hơn 1 ngàn tỉ Gia kim.
Nếu số tiền này không đến từ các nhà đầu tư, hơn 1 ngàn tỉ Gia kim sẽ đến từ đâu trong 8 năm tới?
Thủ tướng Trudeau vừa ghé qua thành phố Brampton ở Ontario, công bố khoản tài trợ 114 triệu Gia kim cho các sáng kiến về nhà ở từ Quỹ Tăng tốc Gia cư trị giá 4 tỉ Gia kim của chính phủ khi ông đưa ra bình luận trong tuần này. Giờ đây, 4 tỉ Gia kim nghe có vẻ nhiều, nhưng chi phí để xây đủ nhà ở để khôi phục khả năng chi trả là hơn 1 ngàn tỉ Gia kim, khiến ai đó, ở đâu đó, phải gánh chịu 996 tỉ Gia kim còn lại.
Nếu Thủ tướng Trudeau thực sự tin rằng các nhà đầu tư địa ốc là một phần của vấn đề, thì những khó khăn về địa ốc ở Canada có thể sẽ trở nên tồi tệ hơn và các mục tiêu khôi phục khả năng chi trả chắc chắn sẽ vẫn khó nắm bắt. Phỉ báng các nhà đầu tư là lý do khiến đầu tư vào địa ốc ở nước này khan hiếm suốt hàng chục năm qua. Những bình luận của ông không giúp ích gì vào thời điểm cả nước đang tuyệt vọng tìm kiếm đầu tư vào địa ốc ở quy mô chưa từng có.
Ông Trudeau có thể có lý khi chỉ trích các nhà đầu tư nếu ông xác định được các nguồn tài trợ thay thế. Nhưng ông đã không làm thế.
Hãy đối mặt với nó, địa ốc là một loại hàng hóa. Nhà được mua, cho thuê và bán. Mỗi giao dịch địa ốc đều liên quan đến việc trao đổi tiền. Đề xuất bất cứ điều gì ngoại trừ việc gây bất lợi cho nhu cầu địa ốc chưa được đáp ứng của quốc gia.
Nhà cửa tại các thành phố lớn trước đây được tài trợ bởi các nhà đầu tư. Ngay cả Paris cũng không ngoại lệ. Vào năm 2018, chúng tôi đã viết về hình thức xây dựng được nhiều người ngưỡng mộ của Paris là kết quả của sự đầu tư của các nhà đầu tư và nhà đầu cơ.
Trong cuốn “Bán Paris”, giáo sư Alexia Yates của Đại học Manchester đã ghi lại “con người, thực tiễn và chính trị đã thúc đẩy sự bùng nổ xây dựng lớn nhất thế kỷ 19, biến việc xây dựng thành phố thành một ngành kinh doanh lớn ở thủ đô nước Pháp”. Bà mô tả “cách sở hữu địa ốc và tài sản trở thành hàng hóa trong thời kỳ đô thị hóa quan trọng (ở Pháp)”.
Làm thế nào mà tài liệu về quy hoạch đô thị ở Bắc Mỹ lại tràn ngập những lời khen ngợi dành cho các thành phố của Pháp – mật độ dân cư cao, hệ thống giao thông thân thiện với xe đạp, người đi bộ và phương tiện công cộng cũng như các đại lộ Haussmannized – nhưng lại hoàn toàn coi thường những đóng góp tạo điều kiện của các nhà đầu tư và nhà đầu cơ?
Hầu hết mọi người thuê nhà ở Canada đều sống trong một căn nhà thuộc sở hữu của một nhà đầu tư. Từ British Columbia đến Newfoundland, năm triệu hộ gia đình được che chở trong những ngôi nhà do các nhà đầu tư cung cấp, nhiều người trong số họ là các tập đoàn sở hữu nhà cho thuê được xây dựng theo mục đích. Tuy nhiên, Trudeau tin rằng các nhà đầu tư và tập đoàn là một phần của vấn đề.
Kể từ năm 2015, khi đảng Tự do nắm quyền ở Ottawa, hoạt động đầu tư vào địa ốc hầu như không thay đổi, ngoại trừ chu kỳ bùng nổ và phá sản bất ngờ do COVID-19. Kể từ tháng 3 năm 2021, giá trị giấy sở hữu địa ốc cho một gia đình đã giảm dần. Đồng thời, giá nhà và tiền thuê nhà đã tăng vượt quá tầm với của các hộ gia đình có thu nhập thấp.
Hãy xem xét rằng giá nhà trung bình ở Canada, theo Hiệp hội Địa ốc Canada, đã tăng lên $703,574 Gia kim vào năm 2022 từ mức $441,766 Gia kim vào năm 2015, tăng 60%.
Chính phủ liên bang đã tích cực hoạt động trong lãnh vực địa ốc với Chiến lược nhà ở quốc gia trị giá $75 tỉ Gia kim trong 10 năm, được công bố vào năm 2018. Nhưng các khoản đầu tư của chính phủ liên bang đã không thể cải thiện giá địa ốc, điều này rõ ràng cho thấy chính phủ liên bang không thể thực hiện công việc này một mình.
Canada cần nguồn đầu tư lớn và rất nhiều nhà đầu tư để đạt được tiến bộ về khả năng chi trả nhà ở. Sẽ chẳng ích gì nếu văn phòng cao nhất trong nước cáo buộc các nhà đầu tư góp phần làm suy giảm khả năng chi trả.
Văn phòng Thủ tướng cần xoay vòng và áp dụng một quan điểm khác thừa nhận rằng chính phủ liên bang và các chính phủ khác không có khả năng cung cấp đủ kinh phí để xây dựng nhà ở mà Canada cần. Văn phòng Thủ tướng phải là người cổ vũ chính trong việc thu hút đầu tư vào lãnh vực địa ốc chứ không phải kẻ thù của giới đầu tư.