Khi các nghị viên hội đồng Toronto tranh luận về việc cựu thị trưởng John Tory vi phạm quy tắc ứng xử của thành phố vào tuần tới, các chuyên gia cho biết họ sẽ phải đối mặt với cùng một vấn đề mà các nghị viên trên khắp tỉnh bang Ontario gặp phải khi giải quyết các vi phạm tương tự: việc thực thi là “khó thực hiện”.
Cựu thị trưởng John Tory đã từ chức vào tháng 2 năm nay sau khi tiết lộ rằng ông có “mối quan hệ không phù hợp” với một nữ nhân viên cũ. Tuần này, uỷ ban liêm chính của Toronto phát hiện cựu thị trưởng đã vi phạm hai phần quy tắc ứng xử của thành phố cùng một sự việc.
Nhưng cơ quan giám sát khuyến nghị không trừng phạt Tory, một phần vì ông không còn tại vị.
Ngay cả khi Tory vẫn còn trong hội đồng thành phố mà các đồng nghiệp muốn trừng phạt ông thì cũng khó thực hiện, theo lời luật sư đại diện cho thành phố John Mascarin cho biết.
Luật sư John Mascarin nói: “Ngay cả khi ông Tory vẫn giữ chức thị trưởng, hình phạt sẽ là gì? Khiển trách hoặc đình chỉ lương lên tới 3 tháng là cùng.”
Luật sư Mascarin cho biết đây là vấn đề mà các hội đồng thành phố trên khắp Ontario đã phải vật lộn trong nhiều năm. Ông nói rằng, từ quấy rối và phân biệt đối xử tình dục đến vi phạm đạo đức bắt nguồn từ việc lạm dụng ảnh hưởng bằng quyền lực, các hội đồng thành phố không thể làm gì hơn ngoài việc chỉ ra một cách tượng trưng những hành vi xấu và đánh vào ví tiền của những đồng nghiệp sai trái mà thôi.
Ông nói: “Bàn tay của thành phố khá bị trói buộc, tất cả các đô thị ở Ontario đều bị trói tay trói chân, cho đến khi chính quyền tỉnh bang vào cuộc và làm một điều gì đó thì may ra mới có biện pháp mạnh tay hơn”.
Các chính trị gia khắp Ontario đã từng cố gắng giải quyết vấn đề này trong những năm gần đây.
Tại tòa nghị viện Tỉnh bang ở Queen’s Park, dân biểu Tỉnh bang của Đảng Tự do Stephen Blais đã đưa ra ba dự luật dành quyền cho dân biểu độc lập (không đảng phái) nhằm tăng cường quyền lực cho các dân biểu này trở thành thành viên của ủy ban liêm chính thành phố. Những dự luật đó lẽ ra sẽ cho phép các cơ quan giám sát đưa những vi phạm quy tắc ứng xử nghiêm trọng nhất ra tòa. Sau đó, thẩm phán sẽ quyết định liệu một chính trị gia có nên bị cách chức và bị cấm tranh cử trong các cuộc bầu cử tiếp theo hay không.
Mỗi lần, các dự luật đều bị đình trệ trong quá trình lập pháp của Queen’s Park hoặc bị chính phủ của Thủ hiến Doug Ford bác bỏ.
Dân biểu Blais, người từng là nghị viên hội đồng thành phố Ottawa, cho biết: “Các quan chức được bầu của thành phố ở Ontario thực sự không phải tuân theo các tiêu chuẩn nơi làm việc tương tự về vấn đề quấy rối và bạo lực”.
Động lực của Dân biểu Blais đối với các dự luật diễn ra sau nhiều cuộc điều tra của Ủy viên Liêm chính ở Ottawa Karen Shepherd về hành vi của Rick Chiarelli, lúc đó là nghị viên hội đồng thành phố.
Karen Shepherd nhận thấy những cáo buộc quấy rối tình dục từ những phụ nữ làm việc cho nghị viên hội đồng là đáng tin cậy, và nói rằng Chiarelli đã vi phạm quy tắc ứng xử của thành phố.
Hội đồng Ottawa đã bỏ phiếu đồng ý không trả lương cho Chiarelli trong 90 ngày liên tiếp vì những vi phạm, khiến ông này phải mất $79,000 Gia kim.
Theo điều luật hiện hành, một nghị viên hội đồng thành phố bị kết án hình sự hoặc vắng mặt ba cuộc họp hội đồng liên tiếp mới bị mất việc. Hiện tại, Dân biểu Blais cho biết các quy định về tài trợ cho chiến dịch tranh cử của thành phố Ontario gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn so với các hành vi vi phạm quy tắc ứng xử.
Hiệp hội đại diện cho hầu hết 444 đô thị của Ontario đã viết thư cho tỉnh bang vào năm 2021, kêu gọi tỉnh bang Ontario hãy áp dụng các quy định nghiêm ngặt hơn để giải quyết các hành vi vi phạm quy tắc ứng xử.
Hiệp hội các Thành phố Ontario ủng hộ việc thiết lập một hệ thống xử phạt hành chánh đối với những vi phạm như vậy cùng với việc tăng cường quyền hạn cho các nghị viên liêm chính của hội đồng.
Những thay đổi đó sẽ cho phép các cơ quan giám sát đề xuất các hình phạt lên tới và bao gồm cả việc cách chức, với những trường hợp đó sẽ được đưa ra tòa án để truy tố. Sau đó, thẩm phán sẽ đưa ra quyết định cuối cùng và đưa ra khả năng kháng cáo.
Cựu nghị viên hội đồng thành phố Toronto Joe Mihevc cho biết mặc dù các quy định hiện hành còn yếu kém nhưng có một thông điệp răn đe mạnh mẽ được gởi tới các chính trị gia chỉ bằng cách công khai các vi phạm quy tắc ứng xử ra công chúng.
Ông nói: “Lời quở trách xuất phát từ việc công chúng biết rằng quy tắc ứng xử đã bị vi phạm. Vì vậy, cơ quan truyền thông thực sự phải đưa tin một cách nghiêm túc và cho phép mọi người đưa ra nhận định và đánh giá của riêng mình.”
Ông chỉ ra rằng, báo cáo về cựu thị trưởng John Tory là một tài liệu quan trọng giúp làm sáng tỏ những mối quan hệ không đúng đắn ở nơi làm việc, ngay cả khi hội đồng không thể yêu cầu thêm hình phạt nào.
Ông hy vọng rằng cuộc thảo luận của hội đồng thành phố Toronto vào tuần tới sẽ tập trung vào chuyện sai trái đạo đức của cựu thị trưởng John Tory và cô nhân viên cũ của ông, chứ không phải bản thân mối quan hệ là gì.
Ông nói rằng đây là cơ hội để nói về các quy định phù hợp trong mối quan hệ tại nơi làm việc và sự cần thiết phải có các biện pháp để bảo vệ những người làm việc không có khả năng tự bảo vệ mình dưới một người đang nắm quyền lực.