Vài ngày trước khi Soleiman Faqiri qua đời, một cai ngục đã gởi một bức thư cho khoảng 60 nhân viên cải huấn cảnh báo họ về tình trạng sức khỏe của anh ta bên trong.
Tuy nhiên, người tù này chưa bao giờ được đưa đến bệnh viện hoặc gặp bác sĩ tâm thần.
“Ông ta đã khỏa thân, lau tường và lăn lộn trong phân của chính mình trong 4 ngày. Tù nhân cần được tắm và khử trùng phòng giam”, email từ giám đốc điều hành John Thompson cho biết một phần.
Soleiman Faqiri qua đời 5 ngày sau đó vào ngày 15 tháng 12 năm 2016 sau khi bị lính canh khống chế một cách thô bạo.
Email, được gởi tới hàng chục nhân viên, đã được công bố trong cuộc điều tra về cái chết của Faqiri hôm thứ Hai 27/11/2023. Các bồi thẩm đoàn trước đây đã nghe nói John Thompson bị thẩm vấn về việc đánh Faqiri trong khi hộ tống anh ta đến phòng giam. Điều đó và việc Faqiri bị đấm nhiều phát vào đầu đã bị loại khỏi báo cáo của chính Thompson.
Hôm thứ Hai 27/11/2023, bồi thẩm đoàn cũng đã nghe hai quan chức cấp cao của chính phủ từ Bộ Cố vấn Pháp Luật, Linda Ogilvie và Tracey Gunton, nói về cuộc xem xét nội bộ được thực hiện sau khi Soleiman Faqiri qua đời tại Trung tâm Cải huấn Central East ở Lindsay, Ontario, cũng như những bài học rút ra từ đó.
Bà Linda Ogilvie, giám đốc bộ phận chăm sóc sức khỏe của chính phủ, nói với bồi thẩm đoàn rằng khi xem xét hồ sơ của Faqiri, rõ ràng là anh ta “rất không khỏe”.
Bồi thẩm đoàn cho biết Faqiri không khỏe đến mức anh không được đưa đi đánh giá sức khỏe dù chỉ thông qua video về tình trạng sức khỏe của mình để hầu tòa.
Về phần bác sĩ tâm thần làm việc cho nhà tù, bác sĩ này đang đi nghỉ vào thời điểm Faqiri ở và không có bác sĩ tâm thần khác để dự phòng.
“Bài học cứu mạng” có thể đã không được chú ý trong nhiều tháng, bồi thẩm đoàn cho biết.
Bà Linda Ogilvie nói rằng nhà tù bị thiếu người trầm trọng, chính vì vậy mà nhà chức trách luôn tìm cách để giữ chân và bảo đảm an ninh cho các nhân viên chăm sóc sức khỏe, điều mà chính phủ đang nỗ lực giải quyết.
Và bà cũng cho biết chính sách của chính phủ yêu cầu rằng nếu nhà tù không thể cung cấp sự chăm sóc cho tù nhân thì họ phải đưa bệnh nhân đến bệnh viện. Bác sĩ của nhà tù quyết định Faqiri không cần phải đưa đến bệnh viện, tuy nhiên bồi thẩm đoàn nghe nói nhân viên cải huấn có quyền chuyển Faqiri đến đó nếu anh không thể được chăm sóc chu đáo tại nhà tù.
Một giám đốc y tế sau đó cho biết trong bản đánh giá: “Một y tá hoặc thậm chí là giám đốc điều hành có thể đưa anh ta đến bệnh viện bất cứ lúc nào, vì hành vi mất khống chế của người này dường như không thể kiểm soát được trong môi trường cải huấn”.
Bồi thẩm đoàn dự định sẽ nghe ý kiến từ bác sĩ giám sát việc chăm sóc Faqiri trong tuần này.
Vào thời điểm qua đời, Faqiri, người mắc chứng rối loạn tâm thần phân liệt – sự kết hợp của các triệu chứng tâm thần phân liệt và lưỡng cực – và đang chờ đánh giá y tế tại Trung tâm Khoa học Sức khỏe Tâm thần – Ontario Shores Centre for Mental Health Sciences.
Soleiman Faqiri đã bị buộc tội tấn công nghiêm trọng, và thốt ra những lời đe dọa rùng rợn sau một cuộc xung đột với một người hàng xóm, nhưng anh ta chưa bị kết án về bất kỳ tội danh nào.
Soleiman Faqiri chết 11 ngày sau khi đến nhà tù và bị cai ngục đánh liên tục, xịt hơi cay hai lần, đội mũ trùm đầu để tránh anh ta khạc nhổ hoặc cắn người khác và bị đặt nằm sấp trên sàn của phòng biệt giam. Nguyên nhân cái chết của anh ta, trước đây được coi là không rõ ràng, sau đó được cho là do bị trói trong tư thế úp mặt và bị thương do vật lộn với lính canh.
Không ai bị buộc tội trong cái chết của Faqiri.
Quá trình đánh giá việc chăm sóc Faqiri bắt đầu vào tháng 11 năm 2017. Bồi thẩm đoàn được biết rằng các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, bao gồm cả bác sĩ giám sát việc chăm sóc Faqiri sau song sắt, đã không được đề cập đến trong quá trình đánh giá.
“Có thể có những bài học kinh nghiệm, những bài học cứu mạng người đã không được Bộ Cải huấn để ý tới trong 11 tháng sau cái chết của anh Faqiri?” luật sư điều tra Julian Roy hỏi quan chức Linda Ogilvie.
“Công bằng,” bà trả lời.
Vào thời điểm Faqiri qua đời, bà Linda Ogilvie nói với các bồi thẩm đoàn, cơ quan chăm sóc sức khỏe không có sự giám sát trực tiếp đối với các nhà tù và chỉ có một nhóm ba người. Bà cho biết, gần 7 năm trôi qua, đơn vị này vẫn không trực tiếp giám sát các tổ chức về chăm sóc sức khỏe.
Nhân viên chăm sóc sức khỏe tuyến đầu trình lại cho người kiểm soát chăm sóc sức khỏe, nhưng chuỗi mệnh lệnh nhiêu khê sau đó sẽ được chuyển cho nhân viên không phụ trách về chăm sóc sức khỏe. Người kiểm soát chăm sóc sức khỏe trình lại với phó giám đốc nhà tù, rồi người này trình lại với giám đốc – do đó các quyết định về việc chăm sóc tù nhân được giao cho những người quản lý không có kiến thức nền tảng về chăm sóc sức khỏe.
Bà Linda Ogilvie cho biết Bộ Cải huấn đang nỗ lực thay đổi cơ cấu báo cáo đó, để các nhà quản lý chăm sóc sức khỏe báo cáo cho các quan chức cùng ngành cấp tỉnh bang, những người này sẽ báo cáo cho một trợ lý thứ trưởng có quyền tiếp cận trực tiếp với bộ trưởng của Tổng Cố vấn Pháp luật.
Bồi thẩm đoàn lại được nghe về mối quan hệ rạn nứt giữa nhà tù và Bệnh viện Ross Memorial gần đó ở Kawartha Lakes. Bà Tracey Gunton, giám đốc khu vực của Bộ Tổng Cố vấn Pháp luật, cho biết kể từ cái chết của Faqiri, Bộ này đã thành lập một nhóm làm việc và phát triển mối quan hệ tích cực hơn giữa nhà tù và bệnh viện. Tuy nhiên, tại thời điểm này, giữa hai bên vẫn chưa có thỏa thuận chính thức nào.
Luật Julian Roy khẳng định, nếu không có điều đó, sẽ không có cách nào để một người ở tình trạng của Faqiri nhận được sự chăm sóc mà anh ta cần.
“Đây có thể là sự sống và cái chết, để những người như Faqiri được chăm sóc tại bệnh viện khi họ đang trong tình trạng cấp cứu tâm thần nặng, phải không?” Roy hỏi.
“Đúng,” bà Tracey Gunton trả lời.
Bồi thẩm đoàn cũng được biết lính canh nhà tù có nghĩa vụ theo chính sách của Bộ Cố vấn Pháp luật là báo cáo và can thiệp khi xử dụng vũ lực quá mức.
Một phát ngôn viên của Bộ trước đó đã nói rằng các quan chức đã hợp tác chặt chẽ với nhân viên điều tra của Ontario để xem xét những trường hợp tử vong khi bị giam giữ và sức khỏe cũng như sự an toàn của tù nhân là “tối quan trọng”.
Cuộc điều tra bắt đầu từ thứ Hai tuần trước (20/11), hiện đang ở tuần thứ hai và dự kiến sẽ tiếp tục cho đến ngày 8 tháng 12.
Vào thứ Sáu 24/11, gia đình của Soleiman Faqiri đã đưa ra một tuyên bố, trong đó bồi thẩm đoàn không chỉ nghe về cái chết của Faqiri mà còn về cuộc đời của anh ấy và sự mất mát của anh có ý nghĩa như thế nào đối với những người thân yêu.
Tuyên bố bắt đầu: “Trong bảy năm qua, tôi và gia đình đã có một lỗ hổng sâu sắc, đau đớn ngay giữa cuộc đời mình. Soleiman là chiếc neo cho chúng tôi nhưng đã bị lấy đi và bỏ mặc chúng tôi trôi dạt. Cái chết của anh ấy đã khiến chúng tôi trống trãi.”
Gia đình kết thúc tuyên bố của mình bằng cách kêu gọi người có trách nhiệm phải đưa ra sự thật về những gì đã xảy ra với Soleiman Faqiri và yêu cầu bồi thẩm đoàn đưa ra các khuyến nghị để ngăn chặn những cái chết tương tự xảy ra lần nữa.
Soleiman Faqiri sinh vào ngày đầu năm mới ở Kabul, Afghanistan, năm 1986 và đến Canada năm 1993. Theo gia đình, anh là học sinh đạt điểm A, là đội trưởng đội bóng bầu dục của trường trung học và có mối quan hệ thân thiết với bạn bè, bốn anh chị em và cha mẹ của mình.